Hoe werk je met een 10-stops filter?

Een 10-stops grijsfilter, ook wel big-stopper genoemd, is een zeer sterk grijsfilter. Het houdt 10 stops licht tegen. Dit betekent dat je op de camera een diafragma-waarde kunt instellen die 10 stapjes (‘stops’) groter is dan wat normaal zou kunnen. Ook kun je de sluitertijd 10 stapjes langer instellen dan zonder filter.

Een grote diafragma opening of een lange sluitertijd zou normaal gesproken natuurlijk een zwaar overbelichte foto als resultaat hebben, maar met een 10-stops filter kun je dankzij de grote diafragma-opening of lange sluitertijd verschillende mooie effecten krijgen.

Wil je een 10-stops grijsfilter bestellen? Kijk dan hier voor de mogelijkheden.

Kleine scherptediepte bij veel omgevingslicht

Je kunt werken met een kleine scherptediepte, ook bij veel licht (daglicht). Met een kleine scherptediepte kun je de aandacht op een bepaald punt vestigen en de achtergrond wordt dan ‘wazig’. Op de automatische stand, zonder filter, zou de camera door het omgevingslicht een veel kleiner diafragma kiezen en daardoor zou je een grote en ‘saaie’ scherptediepte hebben.

Onderstaande foto zou zonder grijsfilter niet mogelijk geweest zijn. De linkerfoto (zonder grijsfilter) is saai, maar in de rechterfoto (met grijsfilter) wordt alle aandacht onmiddellijk op het model gevestigd.

Werken met een lange sluitertijd

Als je de diafragmawaarde laat voor wat die is, maar in plaats daarvan de sluitertijd gaat aanpassen, kun je met een 10-stops grijsfilter ineens met een veel langere sluitertijd werken. Het meestgebruikte voorbeeld hiervan is een waterval. De waterval lijkt niet langer een verzameling ‘in de lucht bevroren’ druppels, maar lijkt echt te stromen op de foto. Deze suggestie van beweging is typisch iets waarvoor je een grijsfilter gebruikt.

Behalve watervallen kun je ook beweging vastleggen van de zee (die wordt dan melkachtig en glad, wat een dromerige sfeer oproept). Denk ook aan bijv. zand dat over het strand waait.

Straten en wegen ‘leegpoetsen’

Met een 2- of 3-stops (resp. ND4 of ND8) grijsfilter kun je ook al heel aardig beweging in water suggereren. Maar wat een 10-stops grijsfilter zo bijzonder maakt is dat je echt met idioot lange sluitertijden kunt werken. Als de camera normaliter zou fotograferen met 1/125 seconde, wordt je sluitertijd maar liefst 8 seconden… En bij 1/60 zelfs 16 seconden!

Deze lange sluitertijd betekent dat bij een autosnelweg geen enkele auto lang genoeg op dezelfde plaats is om een blijvende ‘indruk’ achter te laten op de foto. Het resultaat is dat ze dus onzichtbaar zijn! Dit werkt ook bij een drukke winkelstraat, een plein met mensen of andere plekken waar veel personen / voertuigen in beweging zijn.

Bekijk onderstaande filmpje voor een demo:

Sluitertijd omrekenen

De makkelijkste manier om een goede foto te maken met een 10-stops grijsfilter is volgens onderstaande tabel. Neem je camera en zet het filter nog niet op de lens. Kies een bepaalde diafragma-waarde (bijv. f11) en zoek hier een passende sluitertijd bij zodat de ingebouwde lichtmeting op een goede belichting uitkomt.

Kijk naar het tabelletje zoals hier aan de rechterkant omcirkeld; meestal zie je dit ook in de zoeker van je camera. Het pijltje moet in het midden staan voor een correcte belichting.

Kijk daarna naar onderstaande tabel:

Je kunt het ook omgekeerd doen. Stel je zegt: ik wil een sluitertijd van 8 seconden. Haal het filter van je camera af, stel op de camera een sluitertijd van 1/125 in en zoek hier een matchende diafragma opening bij, net zolang tot het ‘exposure metertje’ weer mooi in het midden uitkomt. Filter erop, sluitertijd op 8 seconden instellen en klaar!

Nog meer tips

1. Zet de ISO-waarde van je camera op ISO100 of lager. In elk geval het laagste wat je camera heeft. Een hogere gevoeligheid zal alleen maar leiden tot ruis.

2. Als je de camera instelt, dus eerst zonder filter, moet je hem alvast focussen, omdat een 10-stops filter te donker is om de autofocus te gebruiken. Hoe doe je dat? Zet de camera op autofocus (AF) en stel hem, zonder filter, scherp zoals je de foto wilt hebben. Zet hem daarna op Manual Focus (MF). Wees voorzichtig dat je de focusring niet aanraakt. Zo kun je straks de camera, met filter, een scherpte foto laten maken.

3. Als je de camera instelt zonder filter, maak dan even een testfoto en bekijk het histogram om te zien of er geen zwaar onder- of overbelichte delen in beeld zijn. Pas desnoods de sluitertijd aan.

4. Een prima diafragmawaarde voor landschapsfotografie met lange sluitertijd is f11. Dit geeft redelijk wat scherptediepte maar houdt veel opties open qua sluitertijden.

5. Gebruik een draadontspanner of draadloze afstandsbediening om de camera een foto te laten maken. Zo krijg je een trillingsvrije, onbewogen foto.

5. Gebruik een camerastatief voor extra stabliteit.

Welke 10-stops filter zijn verkrijgbaar?

Op Camerafilterstore.nl vind je de volgende 10-stops filters:

• B+W ND110 Serie. Normale ronde filters in diverse diameters, van 52mm tot 77mm.
• 84.5mm X-stopper. Deze vierkante filters gebruik je in combinatie met een filterhouder. Beschikbaar in twee maten: 84.5mm breed, voor alle normale lenzen en 100mm breed, voor ultragroothoeklenzen en/of fullframe camera’s.

Meer voorbeelden zien?

Kijk dan eens op fotosite Flickr. Met onderstaande link kom je meteen uit bij allerlei foto’s die door gebruikers gemaakt zijn met een B+W ND110 filter:

B+W ND110 @ Flickr.com